دیزل ژنراتور برای چه ساختمان هایی الزامی است؟
آیا شده وقتی که برق میرود، با خودتان بگویید که ای کاش وسیله ای بود که با آن میتوانستیم برق مورد نیاز خود را تولید نماییم و به صورت عادی به کار و زندگی خود ادامه دهیم؟
حال این موضوع با توجه به حساسیت اماکن تغییر میکند و در بعضی موارد، نمیشود که حتی لحظه ای بی برق ماند!
دیزل ژنراتور به عنوان منبع برق اضطراری، در بسیاری از انواع ساختمان‌ها الزامی است، به ویژه در مواردی که قطع برق ممکن است به خطرات جانی، خسارات مالی سنگین یا اختلالات شدید عملکردی منجر شود.
ساختمان‌هایی که نصب دیزل ژنراتور در آنها الزامی یا بسیار ضروری است:
۱- مراکز درمانی و بیمارستان‌ها
- به دلیل نیاز حیاتی به تجهیزات پزشکی، تنفس مصنوعی، اتاق عمل، آی‌سی‌یو و …
- مطابق استاندارد NFPA 110 آمریکا و استاندارد ملی ایران ISIRI 3O4O ، باید حداکثر در مدت ۱۰ ثانیه برق اضطراری برقرار شود.
2- مراکز داده (Data Center)
- برای حفظ عملکرد سرورها، شبکه‌ها و امنیت داده‌ها
- مطابق TIA-942، در سطوح Tier 3 و Tier 4 وجود سیستم‌های پشتیبان مانند ژنراتور اجباری است.
۳- ساختمان‌های بلند مرتبه (معمولاً بیش از ۱۰ طبقه)
- برای پشتیبانی از پمپ آتش‌نشانی، آسانسورها، نور اضطراری، سیستم‌های اطفاء حریق و تهویه.
- مطابق مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان ایران، وجود برق اضطراری برای آسانسورها و سیستم‌های ایمنی ضروری است.
۴- فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن و مترو
- جهت حفظ عملکرد سیستم‌های کنترل ترافیک، روشنایی باند، پله‌برقی، تهویه و امنیت.
- در استانداردهای بین‌المللی مانند ICAO Annex 14 و مقررات راه‌آهن ایران توصیه به استفاده از منابع تغذیه اضطراری شده است.
۵- مراکز نظامی، امنیتی و پلیس
- برای حفظ عملکرد سیستم‌های ارتباطی، امنیتی و عملیاتی.
۶- مراکز تجاری و فروشگاه‌های بزرگ
- برای روشنایی اضطراری، تهویه، پله‌برقی، صندوق‌های فروشگاهی، و امنیت.
- بسیاری از شهرداری‌ها برای صدور پایان کار، نصب ژنراتور اضطراری را در پروژه‌های بالای متراژی خاص را الزامی می‌دانند.
۷- مراکز صنعتی و کارخانه‌ها
- برای جلوگیری از توقف تولید و آسیب به تجهیزات.
- برخی صنایع مانند صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی، نیاز شدید به برق پیوسته دارند.
۸- بانک‌ها و مراکز مالی
- به دلیل حساسیت اطلاعات، امنیت و نیاز به دسترسی بی‌وقفه به سامانه‌ها.
۹- مراکز آموزشی بزرگ و دانشگاه‌ها
- به ویژه اگر دارای آزمایشگاه، سیستم گرمایش مرکزی، و سرورهای حساس باشند.
استانداردهای مهم در این زمینه:
الف) استانداردهای بین‌المللی:
- :NFPA 110 (USA) استاندارد سیستم‌های تغذیه برق اضطراری برای تاسیسات حیاتی.
- :NFPA 70 (NEC) استاندارد برق ملی آمریکا، بخش‌هایی مرتبط با منابع اضطراری.
- :ISO 8528 استاندارد بین‌المللی برای دیزل ژنراتورها (تکنولوژی، بهره‌برداری و تست).
- :TIA-942 الزامات برق اضطراری برای دیتاسنترها.
- :IEC 60364-5-56 طراحی سیستم‌های برق اضطراری و ایمنی.
- :ASHRAE Guidelines توصیه‌هایی در زمینه سیستم‌های تأمین برق برای ساختمان‌های حساس.
ب) استانداردها و آیین‌نامه‌های ایرانی:
- مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان: برق ساختمان، الزام به تامین برق اضطراری برای آسانسورها، سیستم‌های حریق و…
- مبحث ۱۵: مربوط به تهویه و نیاز به تامین برق اضطراری برای فن‌های تخلیه دود.استاندارد ملی ایران ISIRI 304O: الزامات عمومی سیستم‌های تغذیه اضطراری.
- آیین‌نامه ایمنی در تأسیسات برقی وزارت کار.
نکات اجرایی مهم:
- ظرفیت دیزل ژنراتور باید بر اساس بارهای بحرانی محاسبه شود (نه کل بار ساختمان).
- تابلوهای توزیع اضطراری باید از تابلوهای اصلی تفکیک شوند.
- ATS (کلید انتقال خودکار)، برای سوییچ سریع بین برق شبکه و ژنراتور الزامی است.
- در بیمارستان‌ها و مراکز حساس، ممکن است از سیستم چند دیزل ژنراتور موازی استفاده شود.
جمع بندی نهایی:
با توجه به مطالب بالا و حساسیت موضوعات مختلفی مثل جان انسان ها، امنیت و کسب و کارهای حساس و مهم، این الزام وجود دارد که از ژنراتور به همراه یک منبع موقت و تصحیح کننده مکمل واسط، مثل یو پی اس، در موضوعات و ساختمان های مهم و حیاتی با رعایت اصول نصب و بهره برداری استفاده شود، تا هم جان انسان ها به خطر نیوفتد، و هم به امنیت اقتصادی و اجتماعی آنها خللی وارد نشود.